اجزای تشکیل دهنده نوشابه های گازدار شامل آب و افزودنی هاست که افزودنی های عمده نوشابه های گازدار شکر، مواد طعم دهنده، رنگ ها و دی اکسید کربن است. البته فرمول ساخت کارخانجات مختلف ممکن است از نظر درصد ترکیبات مذکور تا حدودی فرق داشته باشد.



آب:

آب جز اصلی نوشابه های گازدار را تشکیل می دهد. آب مصرفی نوشابه های گازدار علاوه بر بهداشتی بودن آن از نظر شیمیایی باید کاملاً خالص باشد، در غیر این صورت این ناخالصی ها با اجزای تشکیل دهنده نوشابه واکنش ایجاد می کنند.


شیرین کننده ها:

شیرین کننده اصلی مورد مصرف در نوشابه ها ساکارز است. نوشابه تولید شده حاوی 8 الی 14درصد قند است. قند نه تنها خاصیت کالری زایی به نوشابه می بخشد، بلکه پیکره و قوام نیز در آن ایجاد می کند. در تولید نوشابه های رژیمی از ساخارین و آسپارتام به جای شکر استفاده می شود.



رنگ ها:

رنگ های عمده ای که در نوشابه ها مصرف می شود، بیشتر مصنوعی هستند. رنگ های مصنوعی به دلیل خاصیت رنگ زایی زیادتر و استحکام بیشتر نسبت به رنگ های طبیعی میوه ای ارجحیت دارد. حتی وقتی از عصاره رنگی میوه ها در نوشابه ها استفاده می شود، رنگ های مصنوعی به عنوان مکمل اضافه می گردند.


اسیدها:

اسیدها نقش مهمی در کیفیت حسی نوشابه های گوارا دارند. در فرمولاسیون نوشابه ها تعادل صحیح اسید و قند باید رعایت شود.
از اسیدها در نوشابه های گازدار به منظور اهداف زیر استفاده می*گردد:
1- تشدید طعم و مزه
2- اصلاح شیرینی قند موجود در نوشابه ها
3- خاصیت نگهدارندگی در محصول نهایی
4- تنظیم ph اسیدی
مصرف تعدادی از اسیدها در نوشابه های گوارا مجاز است که اسید سیتریک و اسید فسفریک از متداول ترین آن هاست.



طعم دهنده ها:

این مواد به صورت طعم دهنده های مصنوعی، عصاره های طبیعی و کنسانتره های آب میوه وجود دارند. مواد طعم دهنده در مقابل حرارت های بیش از 38 درجه سانتی گراد مقاوم نیستند، به این دلیل نوشابه ها هرگز استریلیزه یا پاستوریزه نمی شوند.
طعم های حاصل از میوه جات، متداول ترین طعم های مصرفی در نوشابه ها به جز کولاها هستند.



دی اکسید کربن:

کف و مزه ی خاص اینگونه از آشامیدنی ها نتیجه وجود گاز co2 موجود در آن هاست. میزان co2 مورد استفاده در آشامیدنی ها به طعم و نوع آن ها بستگی دارد. co2 باعث تشدید طعم، افزایش زمان نگهداری نوشابه از طریق اسیدی کردن آن، سوزش زبان و کف کردن می شود.


مواد اصلی تشكیل دهنده یك نوشابه گازدار


- اسید فسفریك :

این ماده موجب كاهش جذب کلسیم و در نتیجه ابتلا به پوكی استخوان ودندان ها می شود. همچنین اسید كلریدریك موجود در معده را خنثی می كند و باعث سوءهاضمه و جذب ناقص مواد غذایی می شود.

- قند : سازندگان نوشابه های گازدار بزرگترین مصرف كننده ی قند تصفیه شده هستند. مصرف زیاد قند میزان انسولین خون را بالا می برد و منجر به افزایش فشار خون وکلسترول ، بروز بیماریهای قلبی ،دیابت ، چاقی و پیری زودرس می شود. بیشتر انواع سودا، بیش از 100 درصد مقدار قند مورد نیاز روزانه را تامین می كنند.



آسپارتام (aspartame) :

این ماده شیمیایی در سوداهای رژیمی به عنوان جانشین قند به كار می رود و بیش از 90 عارضه جانبی دارد كه از جمله می توان به تومور مغزی ، معلولیت جنین ، دیابت ، عدم تعادل حسی و بروز حمله های صرع اشاره كرد.
به علاوه، زمانی كه آسپارتام مدت زیادی در فضای گرم نگهداری شود به متانول تبدیل می شود. متانول الكلی است كه می تواند به آلدئین یا اسید فرمیک كه از عوامل سرطان زا هستند ، تبدیل شود.



- كافئین :

كافئین موجب بروز اضطراب ،فشار خون بالا ، ضربان نامنظم قلبی یا تپش قلب و بالا رفتن مقدار كلسترول خون می شود. همچنین ویتامین ها و مواد معدنی را می سوزاند و موجب بروزسرطان و مشكلاتی در بارداری می شود.

در نهایت باید گفت كه مصرف نوشابه های گازدار یا ساده ، علاوه بر داشتن مضرات فراوان، به دلیل دارا بودن کالری بالا ، اشتهای افراد را برای مصرف مواد غذایی مفید مانند سبزیجات، پروتئین ها، لبنیات و سایر موادمغذی کاهش می دهند.
انواع نوشابه های گازدار ( سودا ) وضعیت بیماری هایی چون پوكی استخوان ، چاقی ، پوسیدگی دندان و بیماری های قلبی را تشدید می كنند.
افرادی كه به مصرف این نوشابه ها روی می آورند مصرف شیر و فرآورده های مشابه آن را كاهش می دهند. همین امر باعث می شود افرادی كه این نوشابه ها را مصرف می كنند ، كمتر از آنهایی كه این نوشابه ها را مصرف نمی كنند كلسیم به بدنشان برسد. این موضوع به ویژه برای دختران جوان كه نیاز به كلسیم زیاد دارند ، در آینده می تواند مشكل ساز باشد.
نوشابه ها به دلیل داشتن كالری بالا و شكر باعث چاقی و پوسیدگی دندان نیز می شوند. همچنین قند موجود در آنها برای بیماران مبتلا به دیابت بسیار خطرناك تر از سایر قند ها می باشد.
همچنین تحقیقات نشان می دهد كه نوشابه های گازدار ( انواع كولا ) یكی از مهم ترین موادی است كه موجب تولید سنگ کلیه می شود.
نكته قابل توجه دیگر در انواع این نوشابه ها آن است كه كارخانجات سازنده به هر دلیل مواد افزودنی مانند کافین یا حتی داروهای اعتیادآور به این نوشابه ها اضافه می كنند تا افراد به مصرف آنها عادت كنند. تحقیقات یكی از مؤسسات بهداشتی آمریكا نشان می دهد، علت اصلی فروش بالای برخی از این نوشابه ها وجود بیش از حد این مواد در آنها می باشد.
ترك عادت مصرف این نوشیدنی ها ساده ترین راه برای رسیدن به سلامتی است. فراموش نكنید كه بهترین راه حفظ سلامتی استفاده هرچه بیشتر از مواد غذایی طبیعی است.